مدار فرمان

مدار فرمان آسانسور از 3 قسمت تشکیل شده:1- مدار قدرت(380ولت)
2- مدارفرمان 90 تا 220 ولت
3- مدار فرمان کم ولتاژ(بین 5ولت تا 30 ولت)
مدار 380 ولت ما وظیفه به حرکت در آوردن موتور آسانسور را به عهده دارد.این مدار بسته به نوع آسانسور (قدیمی 1 سرعته)2 عدد کنتاکتور. (جدید 2 سرعته) 4 کنتاکتور ویا نوع جدید آن که دارای کنترل دور موتور میباشد از 2 یا 3 کنتاکتور استفاده میکند.در برخی از آسانسورهای قدیمی با درب اتوماتیک موتور درب نیز که به موتور سر درب معروف شده از ولتاژ 380 استفاده میکند.
مدار 90 تا 220 ولت که وظیفه فعال کردن کنتاکتورها ، چراغ های داخل کابین،فن داخل کابین ، سیستم درب بازکن اتوماتیک(کمان درب بازکن)، ترمز آسانسور و…… را به عهده دارد.
مدار 5 تا 30 ولت که مدار اصلی را تشکیل میدهد.این مدار شامل مدارهای شناسایی ،شستی های داخل کابین و شستی های طبقات ، مدارات اعلان طبقات ( صوتی و یا تصویری)و سیستم های ایمنی و…….میباشد.
موتور آسانسور:
موتور الکتریکی 3 فاز یک یا دو سرعته.قدرت از 3.5 کیلو وات به بالا و یا موتور های dc که درحال حاضر زیاد کار آیی ندارند.معروف ترین موتورهای آسانسور مربوط به شرکت های ایتالیایی میباشد.
لازم به ذکر موتور آسانسور فقط وزن نفرات را حمل میکند.به این شکل که یک سیم بکسل را از یک طرف به تعدادی وزنه چدنی و از طرف دیگر به کابین میبندند.وزن کابین را با وزنه های چدنی برابر میگیرند و در طبقات میانی لول میکنند.
ترمز آسانسور:
سیستم ترمز که از یک سیم پیچ،هسته فلزی متحرک ،بازو و لنت ترمز (مخصوص ماشینهای سنگین) تشکیل شده است روی موتور نصب شده است . در آسانسور ترمز همیشه در گیر میباشد یعنی زمانی ترمز آزاد است که آسانسور در حال حرکت است.ولتاژ کار ترمز و نوع ولتاژ بسیار متغیر است و روی پلاک ترمز نوشته شده است.ولتاژ ac یا dc از 60 ولت تا 380 ولت که نوع 180 dc آن بسیار متداول میباشد.
سیستم درب بازکن اتوماتیک:
این سیستم به 2 شکل در آسانسور ها وجود دارد .1- درب های معمولی (لولایی) 2- درب های اتوماتیک(کشویی،تلسکوپی …..)در نوع اول یک دستگاه کوچک فلزی با سیم پیچ و هسته متحرک که روی کابین نصب میشود وظیفه باز کردن درب را بر عهده دارد.به این شکل که در حال حرکت ولتاژی به سیم پیچ آن اعمال میشود که بازوی متحرک کمان درب را جمع نگاه میدارد و مانع از برخورد آن با بازوهای قفل درب میشود.پس از رسیدن آسانسور به طبقه مورد نظر ولتاژ اعمال شده برداشته میشود که باعث خوردن بازو به دستگیره قفل درب شده درب باز می گردد.ولتاژ کار کمان معمولا 220 ولت ac میباشدکه با یک مدار ساده دیودی پس از تحریک ، نیم سیکل میشود تا از سوختن سیم پیچ در دراز مدت جلوگیری کند.
در آسانسور های با درب اتوماتیک وظیفه باز و بستن درب به عهده یک موتور الکتریکی میباشد.این موتور در سیستم های جدید 24 ولت dc میباشدولی در سیستم های قدیمی از موتورهای 3 فاز 110 یا 380 استفاده میشده.
سیستم روزیون:
این سیستم که مربوط به تعمیر کار یا سرویس کار میباشد کمک میکند که حین تعمیرات، شستی های داخل و بیرون از کار افتاده و فقط از روی کابین قابل کنترل باشد.در سیستم روزیون 2 شستی،وظیفه حرکت را بر عهده دارند یکی جهت بالا و دیگری پایین.در این سیستم آسانسور با سرعت کم حرکت میکند تا تعمیر کار امنیت بیشتری داشته باشد.در روی نمایشگر (r) یا (out of service) دیده میشود.
جهت تعمیرات داخل چاهک،سنسورها،تعویض سیم کشی،آچار کشی ریل وزنه . ریل کابین و ………کاربرد دارد.
نکته:در این سیستم کلیه ایمنی ها کار میکند.
سیم بکسل:
تعداد سیم بکسل ها بسته به نوع،قطر ،وزن کابین از 2یا 3 یا 4 یا 5 و یا بالاتر استفاده میشود.استفاده از تعداد بیشتر به علت ایجاد اصتکاک بیشتر بین سیم بکسل و فلکه موتور می باشد تا باعث سر خوردگی سیمها و در نتیجه خوردگی فلکه نشود.ضریب ایمنی به کار رفته در آسانسور 25 برابر بیشتر از نیاز آسانسور میباشد.جنس سیمها فولادی بامغزی کنفی میباشد.قطر آن معمولا 9،11و13 میلیمتر میباشد.
تراول کابل:
کابلی که از یک سو به تابلو فرمان و از طرف دیگر به زیر کابین متصل است و دایم با آسانسور به بالا و پایین رفته و وظیفه ارتباط بین کابین و مدار کنترل را دارد.کمتر شدن این کابل در طراحی باعث صرفه جویی در هزینه نصب میشود ولی به این نکته باید توجه کرد که کمتر شدن از 12 رشته باعث سبکی کابل و در نتیجه گره خوردن آن میشود.این کابل به تعداد 4-8-12-16-20و 24 رشته در بازار موجود است .درون آن رشته ای از نخ نایلونی بسیار محکم وجود دارد که باعث استقامت کابل و طول عمر آن میشود.معروف ترین مارک (دت وایلر )سوییس میباشد.نوع چینی آن بسیار نامرغوب و عمری معادل 3تا5 سال دارد که حدود یک پنجم عمر سوییسی آن می باشد.
توضیحات کلی یک آسانسور:
پس از روشن کردن آسانسور در نوع قدیمی (حدود 50 درصد آسانسور های موجود) آسانسور طبقه مورد نظر را از روی سنسورهایی که در چاهک و سر هر طبقه نصب شده است تشخیص داده و نمراتور(سگمنت) و یا چراغ روی پنل نمایشگر طبقات را فعال میکند.این سنسورها الکترو مکانیکی بوده و با کمانی فلزی که روی کابین نصب شده و با کابین حرکت میکند برخورد کرده و طبقات را شناسایی میکند.درون این سنسور 2یا3ویا 4 پلاتین به صورت باز،بسته ویا هر دو وجود دارد.به محض خوردن کمان به سنسور پلاتین بسته، باز میشود و مانع از شستی گرفتن طبقه ای میشود که آسانسور در آن است.
پلاتین های دیگر به شکل ترکیبی (بسته به مدار فرمان) جهت حرکت آسانسور را تعین میکنند.البته قسمتی از تعین جهت روی مدار فرمان تعبیه شده است.
پس از خوردن یک شستی در داخل کابین و یا بیرون ،کمان ،درب را قفل میکند و پس از برقراری ارتباط الکتریکی با تابلو فرمان ترمز باز شده ، کنتاکتور دور زیاد و جهت چسبیده آسانسور حرکت میکند.پس از رسیدن به طبقه مورد نظر کنتاکتور دور زیاد رها شده کنتاکتور دور کم میچسبد.(با ستاره و مثلث کردن سربندی داخل موتور) و آسانسور چند سانتی متر (حدود 30 الی 50 سانت ) از طول مسیر را با سرعت کم ادامه میدهد. این حرکت موجب نرم تر ایستادن آسانسور شده و در سر طبقه هم راحت تر هم سطح میشود.سپس با چسبیدن ترمز آسانسور می ایستد و کمان اجازه باز شدن درب را میدهد.
اگر چند طبقه همزمان شستی خورده باشد تایمی حدود 3 ثانیه تعریف شده که آسانسور مکث کوتاهی میکند.این مکث این زمان را به شخص میدهد که قبل از حرکت مجدد درب را باز کند و سوار و یا پیاده شود.(نکته مهم در طراحی)
پس از ایستادن آسانسور چراغ ها پس از 10 یا 20 ثانیه به طور اتوماتیک خاموش میشوند.
در سیستم جدید سنسور مکانیکی سر طبقات در چاهک وجود ندارد .پس از روشن شدن آسانسور و پس از اولین بار شاستی خوردن ،آسانسور جهت شناسایی بسته به نوع طراحی به بالا و یا پایین رفته و با برخورد با سنسوری الکترو مکانیکی بالا ترین و یا پایین ترین طبقه را تشخیص و به حافظه می سپارد .
از آن پس طبقات را بر اساس شناسایی اولیه می شناسد و عملکردی صحیح پیدا میکند.
در یکی دو سال اخیر با گذاشتن باتری بک آپ از شناسایی بیمورد هنگام برق رفتگی جلوگیری میکنند.
نکته:آسانسور در زمان شناسایی تمام ایمنی ها را رعایت میکند ولی به شستی خوردن درست عکس العمل نشان نمیدهد.یعنی ابتدا باخوردن شستی به شناسایی رفته و پس از آن به طبقه شستی خورده باز می گردد.
سنسورها:
همان طور که قبلا گفته شد در سیستم های شناسایی قدیمی در هر طبقه یک سوییچ جهت شناسایی وجود داشت ولی به علت مشکلاتی از قبیل صدا دادن سنسورها،سیم کشی زیاد سیستم هنگام نصب.خرابی غیر متمرکز و سختی دسترسی از رده خارج و جای خود را به 2 عدد سنسور از نوع ریدرله که با آهنربا کار میکند داده است.
در سیستم جدید 2 سنسور 1-(دور انداز) 2-(استوپ طبقه) جایگزین سنسورهای ثابت شده اند.این سنسورها به وسیله تراول کابل به مدار فرمان متصل شدهاند وکار شناسایی را انجام میدهند.در هر طبقه به جای یک سنسور از یک عدد آهنربا استفاده شده که به محض قرار گرفتن سنسور روی کابین مقابل آهنربا ،سنسور عمل کرده پالسی به مدار فرمان میفرستد.
به این طریق به راحتی مدار کنترل شده و آسانسور در جای لازم می ایستد.
البته برای استوپ طبقه در هر طبقه یک آهنربا کافی است. ولی برای دور اندازی در هر طبقه 2 آهنربا نیاز می باشد.یکی برای جهت بالا و دیگری جهت پایین.که این عمل با یکی در میان شمردن آهنرباهای دور انداز توسط مدار فرمان اصلاح شده در حقیقت یکی از آهنرباها را می شمرد و دیگری را در نظر نمیگیرد.
نکته:این قاعده برای بالاترین و پایین ترین طبقه فرق میکند. چون در طبقه بالا و پایین یک جهت حرکت تعریف شده است پس یک آهنربای دور انداز کافی میباشد.
تذکر:مبحث سنسورها و شناسایی از پیچیده ترین نکات آسانسور میباشد لذا دقت بیشتری را در طراحی میطلبد.
ایمنی ها
همان طور که قبلا گفتیم ایمنی در آسانسور شامل حد بالا و پایین (الکترومکانیکی) که وظیفه دارد از خوردن کابین به کف یا سقف جلوگیری کند .
2 عدد میکرو سوییچ از نوع الکترو مکانیکی وظیفه شناسایی اولیه هنگام روشن شدن را بر عهده دارند.(یکی بالاترین طبقه و دیگری پایین ترین طبقه) به این شکل که اگر سنسور دور انداز روی کابین به هر دلیلی عمل نکرد این میکروسوییچ این وظیفه را به عهده بگیرد.
2 عدد میکرو سوییچ هم وظیفه استوپ طبقه را در بالاترین و پایین ترین طبقه بر عهده میگیرند.به همان شکل بالا اگر سنسور استوپ طبقه به هر دلیلی عمل نکرد آنها این کار را بکنند.
در سیستم تابلو فرمان استفاده از 2 و یا 4 مینی کنتاکتور جهت برق دوشاخه و قفل اجباری است.(اداره استاندارد)به این شکل که استفاده از رله به جهت اینکه ممکن است خال بزند و چسبیده بماند ممنوع است.